fbpx
Search
Close this search box.

Het grotere plaatje: procederen in fotozaken als businessmodel

Niet alleen advocaten hebben er een handje van, maar ook fotografen zijn er goed in; procederen als businessmodel. Een fotograaf wiens foto onrechtmatig door een ander is gebruikt, strijkt soms een paar keer de normaal berekende licentievergoeding op (onder het mom van “geleden schade”).

Proceskosten

Daar komt bij dat er een wetsartikel is dat de kosten van de advocaat van de verliezende partij, naar die verliezende partij toeschuift. Er zit wel een grens aan, maar die ligt tegen de € 6.000 of € 8.000, afhankelijk van de zaak. Als fotograaf kan je dus makkelijk “je recht halen” en er zit een kans in dat je feitelijk meer geld verdient dan je normaal zou doen met een foto. De advocaat verdient er ook nog wat aan, omdat zo’n proces een tijdrovende en dus kostbare bezigheid is. Op zich fair, maar er zijn ook advocaten die de proceskosten stuwen tot het maximum, met het risico dat de cliënt de zaak niet wint, dus niet van de tegenpartij de kosten vergoed krijgt, maar deze wél zelf aan de advocaat moet betalen.

Goed-slecht voorbeeld

Een recente uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland is in dit kader wel interessant. De zaak (in eerste aanleg) ging over het gebruik van een foto door een website(houder) en was aangespannen door een fotostockbedrijf. Bij de toets of er auteursrecht op de foto zat, ging het echter mis.

Auteursrechtelijke bescherming

Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet er kort gezegd sprake zijn van een “eigen, oorspronkelijk karakter” en het werk moet het “persoonlijk stempel van de maker” dragen. Het werk moet daarnaast het gevolg zijn van “bewuste, creatieve keuzes” en het mag niet “zomaar zijn ontstaan”. Tot slot mag het werk niet zijn “ontleend” aan eerdere werken. De rechter oordeelde namelijk dat er geen sprake was van auteursrechtelijke bescherming op de foto:

“5.4. Aldus dient beoordeeld te worden of de foto een voldoende eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt om daaraan auteursrechtelijke bescherming toe te kennen. De foto betreft een natuurgetrouwe zo duidelijk en correct mogelijke close-up van een temperatuurmeter in een auto. Dat daarbij variaties mogelijk zijn in de belichting, afstand en hoek, zoals door Masterfile en Mediapro ter zitting naar voren is gebracht, is naar het oordeel van de kantonrechter onvoldoende om te kunnen spreken van een oorspronkelijk werk. Daarvoor is meer nodig. Bij vrijwel iedere foto zal iemand, voor zover dat niet door de camera automatisch wordt gedaan, de belichting, afstand en hoek moeten instellen, maar daarmee draagt de foto nog niet het persoonlijk stempel van de fotograaf. Dat is pas het geval als de keuzes die worden gemaakt in een foto resulteren, die zich zodanig van andere foto’s onderscheidt, dat daaraan is af te zien dat de fotograaf persoonlijke keuzes heeft gemaakt. Desgevraagd hebben Masterfile en Mediapro ter zitting niet concreet gesteld en/of onderbouwd in welke aspecten – die op een persoonlijk stempel van de maker zouden kunnen duiden – de onderhavige foto zich onderscheidt van andere door andere fotografen gemaakte foto’s van een dashboard of meer specifiek een temperatuurmeter in een auto.

5.5. Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen komt de kantonrechter tot het oordeel dat onderhavige foto geen werk is in de zin van artikel 1, gelezen in samenhang met artikel 10 Aw, omdat zij een onvoldoende eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het een persoonlijk stempel van de maker ontbeert. Daarop stranden alle vorderingen. De overige verweren behoeven geen bespreking. De conclusie is dat de kantonrechter de vordering van Masterfile en Mediapro zal afwijzen.”

 

Waar moet je concreet op letten om te kijken of aan de bovenstaande creativiteitstoets is voldaan?

Of een foto een “werk” is in de zin van de Auteurswet en auteursrechtelijke bescherming geniet, wordt gekeken naar bijvoorbeeld de mogelijke variaties in de belichting, afstand en hoek, maar ook naar de compositie en kleuren.

Het instellen van de camera is niet genoeg. Dat is pas het geval als de keuzes die worden gemaakt in een foto resulteren, die zich zodanig van andere foto’s onderscheidt, dat daaraan is af te zien dat de fotograaf persoonlijke keuzes heeft gemaakt. In de zaak die speelde bij de Kantonrechter Zaanstad (van Rechtbank Noord-Holland) kon de eisende partij niet genoeg aantonen dat de foto zich onderscheidt van andere, door andere fotografen gemaakte foto’s van een dashboard of meer specifiek een temperatuurmeter in een auto.

Brief ontvangen / sturen

Om te kijken of je een zaak (tegen je) hebt moet je dus:

  1. Met (bijvoorbeeld) Google Image Search kijken of er soortgelijke foto’s op het internet zijn gepubliceerd van eerdere datum;
  2. Proberen te beoordelen of de foto een eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt, voortkomt uit bewuste, creatieve keuzes;
  3. Kijken naar wat een redelijke vergoeding voor het gebruik van de foto zou zijn.

Voorkomen is beter dan genezen.

Wil je foto’s gebruiken en geen gedoe hebben met rechthebbenden, zoek naar foto’s met een Creative Commons-licentie die voldoet aan jouw wensen of vraag gewoon vóóraf toestemming aan de maker van een foto.

Zowel advocaten als de fotografen doen er goed aan om de euro-tekens even uit de ogen te wrijven en die ogen te gebruiken om naar de foto te kijken. Zonder auteursrechtelijke bescherming is zo’n foto en daarmee de procedure vanaf meet af aan al verloren.

PS: Er staat nog hoger beroep open tegen de uitspraak van de kantonrechter.

Dit bericht delen:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Tumblr
WhatsApp
Email

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

SANDER PETIT LL.M

Contact opnemen met Sander Petit - De Dance-Advocaat
Foto: Wouter Wolfkamp (Nortoir)

RECENTE BERICHTEN

sena betalen

Sena betalen?

De factuur van Buma en Sena; daar had je even geen rekening mee gehouden in je begroting. En nu?

Veel organisatoren staan er niet bij stil dat je aan Buma en Sena moet betalen als er bepaalde muziek op je evenement wordt gedraaid. Maar moet echt je betalen en zo ja, hoeveel?

Lees verder »
artiestenovereenkomst niet vernietigbaar

Artiestenovereenkomst niet vernietigbaar – niet zo Flex voor Ronnie

RONNIE FLEX VERLIEST RECHTSZAAK TEGEN TOP NOTCH

De artiestenovereenkomst tussen rapper Ronnie Flex en Top Notch is niet vernietigbaar volgens de Amsterdamse rechtbank.

Daarnaast wordt geoordeeld dat Ronnie Flex geen mastereigenaar is van zijn tracks. Een flinke domper voor de artiest die zelf een rechtszaak startte tegen het Nederlandse hiphop-imperium.

De zaak kent een aantal overeenkomsten met de rechtszaak tussen Martin Garrix en Spinnin’ Records, maar ook een paar belangrijke verschillen. Ik bespreek ze in dit artikel en geef tips voor zowel artiesten als labels als het gaat over het checken en onderhandelen van #artiestenovereenkomsten.

Lees verder »

SOCIALS