Aan de hand van een wat oudere zaak die speelde bij Rechtbank Gelderland over de beschuldiging van inbreuk op lesmateriaal van een yogaschool, leg ik je in dit artikel uit hoe het zit met auteursrecht op bijvoorbeeld handboeken en presentaties. Dit is ook relevant voor bijvoorbeeld muziekscholen en docenten. We werken in een kleine wereld en het komt natuurlijk voor dat een docent bij de ene school later een eigen bedrijf begint. Soms wordt er dan informatie en lesmateriaal meegenomen, naast de opgedane ervaring. Het is natuurlijk extra vervelend als partijen niet zo goed uit elkaar gaan en er vertrouwelijke informatie openbaar wordt gemaakt, klanten worden meegenomen en de roddel-en-achterklap op straat beland. Hopelijk biedt dit artikel daarvoor wat guidance.
Ruzie in yogaland
Je zou zeggen dat die lui helemaal zen zijn, maar blijkbaar is niet alles rozengeur en maneschijn in lig-, rek- en bukland. I love yoga, echt. Maar, het is natuurlijk wel ergens een beetje ironisch dat hier zo over geprocedeerd is tussen deze partijen.
De yogazaak is aangespannen door de exploitant van een onderneming die gespecialiseerd is in yoga- en meditatielessen, workshops en opleidingen, de enig aandeelhouder en twee bestuurders.
De gedaagde partij heeft in 2014 een 200-uur yogadocentenopleiding bij de yogaschool gevolgd, werkte daarnaast mee als vrijwillig en is vanaf 2016 in loondienst geweest bij de yogaschool. In 2018 is zij gestopt bij de yogaschool en liep haar huwelijk met de broer van de medebestuurder stuk. Sappig detail. In 2020 is de oud-docente met haar nieuwe partner zelf yogadocentenopleidingen gaan verzorgen.
Ik zei toch dat de zaak veel leek op wat je qua verloop vaak ziet bij muziekopleidingen?
Het ‘jatten’ van lesmateriaal en andere ongeregeldheden
De eisers vonden dat de oud-docente auteursrechtelijk beschermde materialen, waaronder een yogahandboek en een PowerPoint-presentatie, heeft gekopieerd en gebruikt in haar eigen opleiding.
Verder werd gedaagde gedaagde beschuldigd van het beschadigen van het zogenaamde bedrijfsdebiet van de yogaschool, niettemin omdat de oud-docente aan oud-cursisten onjuiste e-mails zou hebben gestuurd waarin eisers worden beschuldigd van plagiaat en andere onrechtmatigheden.
De gedaagde partij stelt daar tegenover dat de e-mails nep zijn.
Oordeel van de rechtbank over het lesmateriaal
De yogaschool stelde dat de oud-docente inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van de yogaschool, doordat zij het handboek en een PowerPoint-presentatie van de yogaschool gebruikt bij haar lessen. De rechter legt eerst kort uit hoe het met auteursrecht zit:
“In dit verband is van belang dat voor het verkrijgen van auteursrecht vereist is dat het werk (dit is ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst) een eigen, oorspronkelijk karakter bezit en het persoonlijk stempel van de maker draagt (artikel 1 juncto artikel 10 van de Auteurswet (Aw)). Dat het voortbrengsel een eigen, oorspronkelijk karakter moet bezitten, houdt in dat de vorm niet ontleend mag zijn aan het werk van een ander. Het dient te gaan om een intellectuele schepping van de auteur ervan. Om te voldoen aan de eis dat het werk het persoonlijke stempel van de maker moet dragen, dient sprake te zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes.”
Daarna past de rechter die toets toe op de situatie:
“[eisers] heeft onvoldoende gesteld om aan te kunnen nemen dat het door haar gebruikte handboek voldoet aan de hiervoor genoemde eisen. Zoals blijkt uit die eisen komen ideeën niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking. Alleen de vormgeving, die een uiting is van datgene wat de maker tot zijn arbeid heeft bewogen, geniet de bescherming van het auteursrecht (HR 28 juni 1946, NJ 1946, 712, Van Gelder/Van Rijn). Nergens blijkt uit dat het door [eisers] gebruikte handboek oorspronkelijk is, in die zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van [eisers] De filosofische basis van yoga is altijd hetzelfde. Hetzelfde geldt voor yogaoefeningen en het functioneren van het lichaam. Evenmin is gebleken dat [eisers] creatieve keuzes heeft gemaakt die de vorm van het handboek bepalen. Dit geldt evenzeer voor de PowerPoint-presentatie van [eisers].”
Het oordeel van de rechter is dat de yogaschool zelf geen auteursrecht heeft en dat zij de oud-docente daarom niet kan beschuldigen van inbreuk.
Wil je meer weten over copyright? Lees dan dit artikel op www.backstagelegal.nl.
Oordeel van de rechtbank over de e-mails
Nou, ook nog een hele ophef over die e-mails dus. Maar wel begrijpelijk want er stonden allerlei beschuldigingen in over fraude, plagiaat en inbreuk op rechten door de yogaschool. Er zou daarnaast sprake zijn van afpersing. Dat is natuurlijk een aardig staaltje moddergooien, zeker als je dat naar oud-cursisten stuurt. Het gezegde “niet vechten waar de kinderen bij zijn” of “de vuile was niet buiten hangen” was blijkbaar niet in de meditaties verwerkt.
De yogaschool stelt dat de e-mails schadelijk en onrechtmatig zijn. Maar de oud-docente zegt dat de e-mails nep zijn, of in ieder geval dat ermee geknoeid is. Deze discussie ging zelfs zo ver dat er een recherchebureau op is gezet. De rechter vond echter de 2 rapporten niet sluitend en oordeelt dat vooralsnog niet afdoende is bewezen van wie de e-mails afkomstig zijn, waardoor nader bewijs noodzakelijk is.
Schending van geheimhoudingsbeding door oud-docente
In de arbeidsovereenkomst tussen partijen stond een geheimhoudingsbeding. Volgens de “Geheimhoudingsverklaring werknemer” bestaat een geheimhoudingsplicht met betrekking tot bedrijfsinformatie. Bepaald is dat de werknemer zich verplicht tot het onthouden van mededelingen tegenover eenieder die betrekking hebben op (maar zich niet beperkt tot) de “informatie” zoals nader gespecificeerd onder 1:
“1.1 Dagelijkse, maandelijkse, of jaarlijkse omzet dan wel inkomsten van [eiser 1]
1.2 Administratieve gegevens, waaronder alle gegevens worden verstaan van cliënten, cursisten, leerlingen of klachten (…),
1.3 Persoonlijke kenmerken en gegevens (…) van cursisten, leerlingen of klanten.
1.4 Wijze waarop marketingstrategieën worden bepaald, welke marketingstrategieën er worden bepaald, de kosten van marketingstrategieën, en de opbrengsten van marketingstrategieën.
1.5 Documenten die informatie bevatten die betrekking hebben of te herleiden zijn tot [eiser 1] Onder documenten worden tevens digitale documenten en digitale gegevens verstaan.
1.6 Elke informatie waarvan de werknemer weet, kan weten of behoort te weten dat die [eiser 1] kan schaden.”
De yogaschool wist volgens de rechter niet duidelijk te maken waarom de informatie uit de van haar afkomstige PowerPoint-presentatie en het lesmateriaal zou moeten worden aangemerkt als informatie waarop de geheimhouding toeziet.
Tip: leg dit dus duidelijk vast!
Ook het kopiëren van het klantenbestand werd niet gezien als inbreuk op het geheimhoudingsbeding. Ik vind dat nogal wat, maar goed. Gedaagde heeft in dit verband aangevoerd dat alle gegevens van oud-cursisten openbaar zijn en op de website van de yogaschool te vinden zijn onder de uitvouwpagina “directory”. Het gaat om gegevens van meer dan 1.100 personen. Gaat wel lekker met de AVG daar dus. De rechter zegt dan simpelweg in rechtsoverweging 5.18:
“Nu het gaat om openbare gegevens, kunnen de gegevens niet worden aangemerkt als informatie/bedrijfsinformatie in de zin van de geheimhoudingsverklaring.”
Yogaschool gaat nat
Er volgt dan nog een bewijsronde over de echtheid van die e-mails van de oud-docente, maar de grootste angel is eruit. De rechter heeft namelijk geoordeeld dat er geen sprake is van auteursrechtinbreuk.
Dat heeft enorme gevolgen voor de proceskostenveroordeling. In “IE-zaken”, zaken die gaan over intellectueel eigendom, geldt in beginsel de hoofdregel dat het overgrote deel, zo niet alle proceskosten worden gedragen door de verliezer. Daar zitten wel grenzen aan, maar doorgaans is het goed te doen om daarbinnen te blijven. We hebben het dan wel over bedragen vanaf € 6.000 – 8.000 in een eenvoudig geval. Het is natuurlijk wel fijn als je dat terugkrijgt van de verliezer als jij terecht een rechtszaak hebt aangespannen.
Leestips van een auteursrechtadvocaat
Het toont ook aan hoe belangrijk het is om te weten wat je rechten zijn en om te kunnen bewijzen van de “chain of title” is als je rechten van een andere partij hebt verkregen; door overdracht of door licentie. Maar denk ook aan de rechten die ontstaan in een arbeidsrelatie. En; wat voor presentaties geldt, geldt natuurlijk ook voor het gebruik van foto’s, afbeeldingen, logo’s en artwork. Daarover schreef ik eerder dit artikel voor Backstage Legal.
Heb je hulp nodig om controle te krijgen over jouw lesmateriaal?
Ruzie met oud-vennoten of zakenpartners is vervelend. Maar geen zorgen; je bent niet de enige. Dit komt met regelmaat voor. Zeker als je geen geheimhoudingsbedingen, exit-regeling bent overeengekomen of geen duidelijke samenwerkingsovereenkomst hebt. Ik begeleid deze afspraken al sinds 2012 en procedeer erover als het echt misgaat. Neem snel contact op, zodat ik je verder kan helpen met jouw zaak.