Om de vraag te beantwoorden wanneer je een coverlicentie nodig hebt, moete we eerst beginnen met het definiëren van wat een cover precies is.
Cover
Een cover is een uitvoering van een bestaand muzieknummer, maar met een eigen interpretatie of stijl. Dit kan variëren van een eenvoudige akoestische versie tot een volledige herinterpretatie met een andere instrumentatie of tempo. Het belangrijkste kenmerk van een cover is dat de oorspronkelijke melodie en tekst herkenbaar blijven, zij het in een nieuwe vorm.
BumaStemra beschrijft een cover op haar website als volgt:
“Onder een cover verstaan we – qua auteursrechten – een een-op-een kopie van een origineel werk, waaraan niets (of weinig) substantieel is veranderd. De oorspronkelijke componist en tekstdichter worden in dit geval als auteursrechthebbenden van de coverversie aangemerkt.”
Een gewijzigd muziekwerk is dus iets anders dan een cover!
Toestemming voor het maken van een cover
In Nederland zijn muziekcovers onderhevig aan auteursrechtelijke bescherming, wat betekent dat je in beginsel toestemming nodig hebt om een cover uit te brengen. De rechthebbenden zijn meestal de componist(en) en tekstschrijver(s) van het nummer, evenals hun uitgevers. In Nederland wordt dit vaak geregeld via Buma/Stemra, die de belangen van auteurs en componisten vertegenwoordigen en licenties verstrekken voor het gebruik van hun werken.
Als de muziekmakers van het originele werk bij BumaStemra (of bij een zusterorganisatie als Sabam of Gema) zijn aangesloten, dan heb je een licentie van BumaStemra nodig als je een cover wilt opnemen of uitvoeren. Je hoeft hiervoor dan dus niet direct toestemming te vragen bij de rechthebbenden. Als het gaat om rechthebbenden die niet bij BumaStemra (of een zusterorganisatie) zijn aangesloten, moet dit gebruik geregeld worden met de rechthebbenden zelf.
Dus ja; in beginsel toestemming nodig, maar de vraag is van wie en of dit al is… (ha ha) gecoverd.
Coverlicentie
Het proces van het verkrijgen van een coverlicentie kan variëren, afhankelijk van de specifieke situatie en de betrokken partijen. In sommige gevallen kun je rechtstreeks contact opnemen met de rechthebbenden of hun vertegenwoordigers (zoals uitgevers of collectieve rechtenorganisaties) om een licentie te verkrijgen, terwijl in andere gevallen je gebruik kunt maken van bedrijven die dergelijke licenties verlenen. Soms zit dat in het distributiepakket ingebakken, zoals bij Ditto Music en DistroKid.
Coverlicenties zijn alleen vereist als het muziekwerk eerder is vastgelegd, uitgevoerd, opgenomen en commercieel is uitgebracht en je handelingen wil gaan verrichten die neerkomen op het reproduceren en aanbieden van de cover.
Geen coverlicentie nodig
Er is dus niet altijd een licentie nodig om een werk te gebruiken. Als het auteursrecht op een muziekwerk verlopen is, dan hoeft dit bijvoorbeeld ook niet meer. Zo is bijvoorbeeld muziek van Bach, Beethoven of Mozart vrij te gebruiken.
Je hebt daarnaast geen cover- of mechanische licentie nodig als je een cover uitsluitend op streamingplatforms uitbrengt. Dit komt omdat Deezer, Spotify en Apple Music een vergoeding betalen aan auteursrechthebbenden via de MLC of de Stemra’s van deze wereld. Dit betekent dat artiesten die covers uitbrengen op deze platforms zelf niet verantwoordelijk zijn voor de bijbehorende royaltybetalingen. Die verantwoordelijkheid ligt dus bij het platform.
DistroKid cover license
Ik krijg geregeld vragen over hoe het dan zit met DistroKid en hun coverlicenties. De digitale distributeur schrijft daarover op haar website:
“Each time you upload a song to DistroKid, you’ll see a checkbox to specify whether you wrote the song (an “original”), or someone else wrote it (a “cover”).
There’s a law in the United States that dictates how earnings from cover songs need to be shared with the original songwriter. If you’re interested in the details, click here.
The good news is that DistroKid makes easy to upload covers, so easy that you never have to think about it. Just click the box on our upload form specifying that it’s a cover song, and for a small fee ($12 per cover song, renewed annually) DistroKid will automatically withdraw the legally required amount from your earnings (usually 9.1 cents per sale in the U.S.) and send it to the original songwriter.“
Maar, we hadden eerder al gezien dat dit alleen geldt als je muziek gaat reproducere en verkopen. Op een andere pagina schrijft DistroKid:
“A “cover song” is a song that you performed & recorded yourself, but the music was written by someone else. For example, when your band plays “Smooth Criminal” (written by Michael Jackson). This is totally okay—DistroKid makes it easy and legal to sell cover songs.“
Het komt dus nogal nauw; wie, hoe, wat en waar.
Covers en syncs
Let op: als je jouw cover combineert met een video, dan is er sprake van een sync. Deze afkorting staat voor synchronisatie. Bij synchronisatie wordt een muziekwerk gecombineerd met de opname van de uitvoering daarvan én beeld. Een soort driehoekje van dingen dus: werk + opname + beeld. Juridisch gezien wordt dit gezien als een verveelvoudiging en vastlegging. Daarvoor is toestemming nodig.
Omdat YouTube en bijvoorbeeld Vimeo een videoplatform zijn, moet je een synchronisatielicentie aanvragen om een cover op die services te kunnen delen. Dit gebeurt in de praktijk niet altijd. Hoewel het dus mogelijk is om een cover op YouTube uit te brengen zonder een synchronisatielicentie, schend je daarmee in feite het auteursrecht van de rechthebbende en kan deze op elk moment een takedown-verzoek indienen bij YouTube. Vaak vinden rechthebbenden het een eer en zijn ze blij zolang dat ze maar views en geld ontvangen, maar technisch gezien, kan het tot het problemen leiden.
Verschil tussen cover en remix
Het belangrijkste verschil tussen een cover en een remix is de mate van originaliteit en transformatie. Terwijl een cover trouw blijft aan de oorspronkelijke melodie en tekst van het nummer, voegt een remix nieuwe elementen toe, zoals extra instrumenten, beats, samples of vocale effecten, om een geheel nieuwe versie van het nummer te creëren. Een remix kan variëren van subtiele veranderingen tot radicale herinterpretaties, waarbij het originele nummer soms nauwelijks herkenbaar is.
Toestemming nodig voor het maken van een remix
Net als bij covers zijn remixes ook onderworpen aan auteursrechtelijke bescherming, en je hebt toestemming nodig van de rechthebbenden van het oorspronkelijke nummer om een remix te maken en uit te brengen. Het proces van het verkrijgen van een licentie voor een remix kan complexer zijn dan voor een cover, omdat je niet alleen toestemming nodig hebt van de componist(en) en tekstschrijver(s), maar ook van de eigenaar van de masteropname van het nummer, indien deze niet dezelfde persoon of entiteit is. Dit geldt natuurlijk alleen als je de master gebruikt en niet zelf opnieuw inspeelt.
Uitbrengen van een cover of een remix… of bootleg
Juridisch gezien moet je zorgen dat je voldoet aan de wetten en voorschriften met betrekking tot het gebruik van muziekwerken. Alleen zo kun je je creatieve projecten op een legale en ethische manier verspreiden. Uiteraard begrijp ik het belang van bootlegs en sampling. Sterker nog, daar ben ik op afgestudeerd. Maar dat neemt niet weg dat een bootleg een illegale remix blijft, die eigenlijk niet gemaakt en uitgebracht had mogen worden.
Internationale coverlicentie
In de Verenigde Staten en Europa gelden verschillende wetten met betrekking tot het maken en verspreiden van coverversies van bestaande nummers. Daarbij komt dat elk land in Europa zijn eigen regels en voorschriften heeft met betrekking tot het verkrijgen van licenties voor covers. De Nederlandse wetgeving met betrekking tot auteursrecht en naburige rechten is vergelijkbaar met die van andere Europese landen, maar heeft ook zijn eigen nuances.
Voorkom problemen
In sommige landen moet je een individuele mechanische licentie voor downloads van coversongs afsluiten:
- VS: songfile.com
- Canada: cmrra.ca of sodrac.ca
- Mexico: emmacsacm.com.mx
- Japan: jasrac.or.jp
- India & Pakistan: Neem rechtstreeks contact op met de rechthebbenden
Het is van essentieel belang om deze licenties te verkrijgen, omdat het niet naleven van de wetten met betrekking tot auteursrechten kan leiden tot juridische problemen, zoals het ontvangen van cease-and-desist-brieven, boetes of zelfs rechtszaken. Het is dus belangrijk om ervoor te zorgen dat je alle nodige licenties verkrijgt voordat je je covers uitbrengt, zelfs als je ze via een distributieplatform verspreidt.
Samenvatting en tips
- Samengevat heb je dus GEEN coverlicentie nodig als je een cover uitbrengt op streamingdiensten en WEL een mechanische licentie nodig als je een cover uitbrengt als download of fysiek product.
- Welke licentie je nodig hebt, hangt af van je gebruik, aanbod en het territorium.
- Let op: je licentie kan beperkt zijn tot een bepaald aantal downloads, maar ook pas gelden vanaf 200 downloads of items.
- Zijn de rechthebbenden niet aangesloten bij een collectieve rechtenorganisatie, dan moet je direct bij de rechthebbenden om toestemming vragen.
- Vraag voor elke versie een licentie aan.
- Credit de makers van de muziek.
Vragen over een coverlicentie?
Als je verdere vragen hebt of hulp nodig hebt bij het verkrijgen van de benodigde licenties, sta ik tot je beschikking om je te begeleiden en te adviseren bij het navigeren door de complexe wereld van muzieklicenties. Neem gerust contact op.
Het is belangrijk om deze zaken serieus te nemen om te voorkomen dat je in juridische problemen komt en om ervoor te zorgen dat je je creatieve werk op een legale en ethische manier verspreidt.
