fbpx
Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Ongewenst op TV of juist een misstand aan de kaak stellen?

BNN produceert consumentenprogramma dat wordt uitgezonden op NPO1. In een uitzending is aandacht besteed aan een onderneming in het kader van een klacht van een stel dat in 2012 twee “klimmatrassen” heeft besteld.

Koopovereenkomst

Het stel heeft een aanbetaling gedaan van 620 euro en er gold een proefperiode van 6 weken in ruil voor die aanbetaling. Indien het matras niet goed zijn zou, dan werd de aanbetaling volledig terugbetaald. Indien het matras wel zou bevallen, dan zou het stel een gratis “klimkussen” ontvangen en nog 310 euro moeten afbetalen. Het stel dacht dat het bedrijf betrouwbaar was, onder meer vanwege het kenbare “CBW-keurmerk“. Uit onderzoek blijkt echter dat de verkoper niet geregistreerd staat bij het Centrale Branchevereniging Wonen (“CBW“).

Uitzending

Het valselijk opgeven van de CBW-registratie wordt besproken in de BNN-uitzending. In het item blijkt eveneens dat de matrassen niet worden geleverd. Verder wordt het aanbetaalde bedrag niet terugbetaald, ondanks herhaald verzoek daartoe. In de uitzending wordt ook getoond dat het stel aangifte doet tegen de verkoper bij de politie.

Het stel kreeg later wel contact met de verkoper. Deze beloofde dat het geld eraan zou komen, maar dat bleek telkens dan toch weer niet mogelijk.  De matrassenverkoper betaalt uiteindelijk wel een deel van het geld terug. Hij toont daarbij echter niet bepaald medeleven.

De verkoper wordt daarna geïnterviewd bij zijn huis. Hij is niet direct in beeld gebracht, maar de buitenkant van zijn woning (wat ook het vestigingsadres van zijn bedrijf is) is wel te zien. Zijn volledige voor- en achternaam en de bedrijfsnaam worden genoemd.

Na deze uitzending zijn tientallen soortgelijke klachten binnengekomen bij BNN-VARA.  Van belang is verder nog dat in 2015 heeft AVROTROS in haar programma ook aandacht besteed aan het bedrijf van de verkoper.

Waar gaat de rechtszaak over?

De vraag is hier of BNN-VARA met het item in de uitzending van het televisieprogramma in 2015 onrechtmatig tegenover de appellant heeft gehandeld.

Belangenafweging

De verkoper vordert van de rechter een verklaring voor recht dat inbreuk is gemaakt op zijn rechten, een immateriële schadevergoeding van 5.000 euro, verwijdering van de uitzending en rectificatie.

Een relevante belangenafweging gaat over 2 fundamentele rechten:

  1. recht op eerbiediging van persoonlijke levenssfeer en
  2. bescherming van goede naam en reputatie

Aan deze afweging ligt ten grondslag dat de verkoper (als persoon) op een vrij extreme manier te wordt blootgesteld aan ernstige verdachtmakingen en beschuldigingen, welke volgens hem gebaseerd zijn op onjuiste dan wel onvolledige feiten of suggesties. Daartegenover staat de vrijheid van meningsuiting van BNN; zij mogen zich in een televisieprogramma dat informerend, kritisch, opiniërend en waarschuwend is moeten kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving en consumenten raken.

Relevante omstandigheden

In deze zaak spelen de volgende omstandigheden een rol. Er wordt voornamelijk gekeken naar de gevolgen voor de verkoper (als persoon) en aan naar de steun voor het in de uitzending getoonde feitenmateriaal. Verder is belangrijk dat bij een informatief en kritisch consumentenprogramma van de programmamakers wordt verwacht dat zij een grote mate van zorgvuldigheid betrachten, waarbij ze moeten letten op ongefundeerde verdachtmakingen, onnodige grievende uitlatingen of schending van hoor en weder verhoor. Niet in het geschil is dat het gaat om een onderwerp van publiek belang. Er zijn natuurlijk een heleboel televisie- en YouTube-programma’s die dit soort zaken bespreken.

Beslissing van de rechter over de tv-uitzending

Samengevat volgt uit het de zaak dat de kern van de uitzending, het ondanks herhaalde toezeggingen niet leveren en ook niet terugbetalen, voldoende steun vindt in het ten tijde van de uitzending beschikbare feitenmateriaal.

Het hof begrijpt wel dat de zaak onaangenaam is voor de verkoper. Daar staat echter tegenover dat het publiek er een groot belang bij heeft bij onderwerpen die de consument raken. Voor de uiting, hoe onaangenaam ook, bestond voldoende aanleiding en bij de totstandkoming en inkleding daarvan zijn de grenzen niet overschreden.

EVRM

Het voorgaande betekent dat het belang van BNN-VARA bij haar uitingsvrijheid zoals opgenomen in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (“EVRM“) prevaleert boven het belang van de verkoper bij de bescherming van zijn privacy en zijn goede eer en naam als vervat in artikel 8 EVRM. Van onrechtmatig handelen is (hier) geen sprake. In de zaak van Patricia Paay tegen GeenStijl werd daar bijvoorbeeld anders over gedacht. Ik schreef daar eerder dit artikel over.

Tips voor als je ongewenst in de media komt of juist een programma wil maken over misstanden

Belangrijk om te leren uit dit arrest is dat een televisieprogramma zoals dat van BNN een grote mate van vrijheid heeft in wat zij uitzenden, wanneer het publiek een groot belang heeft bij onderwerpen c.q. misstanden die de consument raken.

Tip voor producenten

Zorg ervoor dat je ten tijde van het maken van de uitzending al voldoende feitenmateriaal hebt. Maak geen te simpele aannames. Wil je als producent zeker weten dat je binnen de lijntjes kleurt? Laat de beelden van tevoren zien en vraag om toestemming. Teken iemand, waarvan niet zeker is of hij de “dader” is, niet gelijk af als een berucht crimineel.

Tip voor mensen die ongewenst op tv of op internet staan

Ben je zelf op tv terug te zien? Dit kan grensoverschrijdend zijn op basis van de omstandigheden van het geval. De vrijheid van de producent is namelijk niet onbeperkt. Wanneer bewezen kan worden dat jouw reputatie is geschaad, terwijl hier onvoldoende reden toe was ten tijde van de uitzending, kan dit grensoverschrijdend zijn. Ook wanneer er eigenlijk geen algemeen publiek belang is om te verdedigen, is de kans groter dat dit de grens van de vrijheid van de producent overschrijdt.

Vragen?

Is het bovenstaande op jou van toepassing, bijvoorbeeld om dat je wil sparren over de juridische aspecten van een programma of sta je met foto, video, naam en toenaam op het internet en wil je dat niet? Kijk dan vast even op deze pagina over onrechtmatige berichten en dit artikel over onjuiste publicaties. Neem ook gerust even contact op om de mogelijkheden te bespreken.

[contact-form-7 id=”676″ title=”Zonder titel”]

Met dank aan studentstagiaire Noami Min voor het jurisprudentieonderzoek in deze zaak.

Dit bericht delen:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Tumblr
WhatsApp
Email

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

SANDER PETIT LL.M

Contact opnemen met Sander Petit - De Dance-Advocaat
Foto: Wouter Wolfkamp (Nortoir)

RECENTE BERICHTEN

#respectthecreators

#RespectTheCreators: hoe zit het precies met persoonlijkheidsrechten van muziekproducers op sociale media?

#RespectTheCreators is een campagne die opkomt voor de rechten van muziekproducers op sociale media met betrekking tot naamsvermelding. Los van de ethische gedachte achter de campagne, ondersteun ik dit initiatief op juridisch vlak. Wil je meer weten over deze campagne en over de persoonlijkheidsrechten van muziekproducers op sociale media? Lees dan dit artikel!

Lees verder »

SOCIALS